Siekiery krzemienne

Chotyniec, gm. Radymno, stan. 7; Jarosław; Święte, gm. Radymno, stan. 11

Późny neolit/WEB, III tys. p.n.e. (kultura ceramiki sznurowej/kultura mierzanowicka)

Krzemień wołyński, krzemień świeciechowski, krzemień kredowy, technika łupania, retusz, wygładzanie, szlifowanie

Dł. 6,4-7,8 cm, maks. szer. 3,1-4,5 cm, szer. ostrza 3,1-4,5 cm, szer. obucha 1,4-2,5 cm, gr. 1,5-1,9 cm

MJ-D 382, W/51A/Sw11, W/33D/Sw11, MJ-D 385, W/24/Ch, MJ-A 104

Siekiery krzemienne pojawiły się na obszarach ziemi jarosławskiej w okresie środkowego neolitu. Najstarsze plemiona, które użytkowały tego typu narzędzia, to społeczności kultury pucharów lejkowatych (ok. 3 700 – 2 900 p. n. e.). Te grupy ludności praktykowały szeroko akcje odlesiania terenów w celu poszerzenia areału pól uprawnych. Siekiery krzemienne stanowiły podstawowe narzędzia wykorzystywane do ścinania drzew i dalszej obróbki drewna.

Siekiery znalazły się także w repertuarze narzędziowym kolejnych społeczności, jakie pojawiły się w naszym regionie w początkach IV tysiąclecia p. n. e. – kultury amfor kulistych oraz ceramiki sznurowej. Siekiery, chociaż o nieco innej formie, użytkowane były również przez plemiona kultury mierzanowickiej we wczesnej epoce brązu. Dla przedstawicieli tych młodszych kultur, siekiery pełniły nie tylko funkcję narzędzi, ale i broni. Wykorzystanie krzemiennych siekier do walki dokumentują ślady przemocy stwierdzone na szczątkach z wielu grobów późnego neolitu i wczesnej epoki brązu. W omawianym okresie siekiery krzemienne były przede wszystkim atrybutami mężczyzn - czego przykładem są siekiery krzemienne, które pochodzą z różnych grobów męskich z 2. poł. III tys. p.n.e. odkrytych na cmentarzyskach kultury ceramiki sznurowej na stanowiskach nr 11, 15 i 20 w Świętym w gm. Radymno.

Literatura:

Olszewski A., Włodarczak P. 2018. Święte 11: Cemetery of the Corded Ware Culture [w: ] A. Kośko (red.) Podolia as a cultural contact area in the 4th-2rd millennium BC (= Baltic-Pontic Studies 23), Poznań, 7-68.

Tekst: Ela Sieradzka-Burghardt