Topory kamienne

Ostrów, gm. Radymno (1); Surochów, gm. Jarosław (3); Święte, gm. Radymno, stan. 15 (2),

Późny neolit, III tys. p.n.e. (kultura ceramiki sznurowej)

Serpentynit (1?, 3), gabro (2), gładzenie, szlifowanie, wiercenie

Dł. 11,4-12,5 cm, maks. szer. 5,2-6,8 cm, szer. obucha 2,5-3,1 cm, średn. otworu 2,1-2,9 cm, wys. 4,1-5,5 cm

MJ-D 463 (1), MJ-D 374, W/86/Ś (2), MJ-A 108 (3)

W schyłkowej fazie młodszej epoki kamienia (ok. 3 000/2900 do 2 300/2 200 p.n.e.) miejsce osiadłych rolników i hodowców reprezentujących KPL zajęli mobilni pasterze, przemieszczający się z miejsca na miejsce ze swoimi stadami bydła, owiec i kóz. Te grupy ludności, określane mianem „kultury ceramiki sznurowej” (w skrócie KCSz), reprezentowały nowy model osadnictwa i obrządku pogrzebowego, który w omawianym okresie rozprzestrzenił się na szerokich obszarach środkowej i wschodniej Europy, pomiędzy Renem a Wołgą.

Topory kamienne, wykonane techniką gładzenia z rzadkich, importowanych gatunków skał, są uważane za jeden z wyróżników kultury ceramiki sznurowej. Takie obiekty szczególnie często są odkrywane jako element wyposażenia grobowego pochówków mężczyzn. Tradycyjnie, takie przedmioty noszą miano „toporów bojowych”, co sugeruje ich prestiżową funkcję jako broni używanej w walce. Nie można jednak wykluczyć, że topory mogły pełnić również funkcje związane z życiem codziennym (np. wbijanie, rozbijanie).

Literatura:

Janczewski P., Kraus P., Włodarczak P. 2018. Święte 15: Cemetery of the Corded Ware Culture [w: ] A. Kośko (red.) Podolia as a cultural contact area in the 4th-2rd millennium BC (= Baltic-Pontic Studies 23), Poznań, 93-139.

Tekst: Ela Sieradzka-Burghardt