Czworościenna siekiera krzemienna

Chotyniec, gm. Radymno, stan. 7

Późny neolit, III tys. p.n.e. (prawd. kultura amfor kulistych)

Krzemień pasiasty, technika łupania, retusz, wygładzanie, szlifowanie

Dł. 9,2 cm, maks. szer. 3,6 cm, szer. ostrza 3,6 cm, szer. obucha 2 cm, gr. 1,1 cm

MJ-D 420, W/2/Ch

Siekiery krzemienne pojawiły się na obszarach ziemi jarosławskiej w okresie środkowego neolitu. Najstarsze plemiona, które użytkowały tego typu narzędzia, to społeczności kultury pucharów lejkowatych (ok. 3 700 – 2 900 p. n. e.). Te grupy ludności praktykowały szeroko akcje odlesiania terenów w celu poszerzenia areału pól uprawnych. Siekiery krzemienne stanowiły podstawowe narzędzia wykorzystywane do ścinania drzew i dalszej obróbki drewna. Siekiery znalazły się także w repertuarze narzędziowym kolejnych społeczności, jakie pojawiły się w naszym regionie w początkach IV tysiąclecia p. n. e. – kultury amfor kulistych oraz ceramiki sznurowej. Siekiery, chociaż o nieco innej formie, użytkowane były również przez plemiona kultury mierzanowickiej we wczesnej epoce brązu. Dla przedstawicieli tych młodszych kultur, siekiery pełniły nie tylko funkcję narzędzi, ale i broni. Wykorzystanie krzemiennych siekier do walki dokumentują ślady przemocy stwierdzone na szczątkach z wielu grobów późnego neolitu i wczesnej epoki brązu.

Siekiery krzemienne były wykonywane przez wyspecjalizowanych rzemieślników - krzemieniarzy. Użytkownicy wyrobów ograniczali się do wykonywania ich drobnych napraw czy wymiany ich opraw (trzonków). Nie bez znaczenia jest także surowiec, z którego je produkowano. Do wyrobu siekier zwykle wybierano krzemienie dobrej jakości, występujące w rejonie określonych złóż. Dla przykładu, prezentowana siekiera została wykonana z krzemienia pasiastego, który wydobywano w rejonie kopalni w Krzemionkach Opatowskich na Wyżynie Sandomierskiej. Wykorzystanie obcych surowców do produkcji siekier nadawało tego typu zabytkom prestiżowego charakteru.

Zabytek niepublikowany

Tekst: Ela Sieradzka-Burghardt