Zapinki z podwiniętą nóżką typów A.VI.158/162 (1) i A.VI.158 (2) oraz kolia z paciorków barwy niebieskiej i białej/przeźroczystej (3)

Hruszowice, pow. przemyski, stan. 2

OWR/wczesny okres wędrówek ludów, fazy C3-D, 310 – 450 n.e. (kultura przeworska)

1.-2. żelazo, kucie; 3. szkło, wyciąganie

1. dł. 6,1 cm, szer. sprężyny 1,7 cm, gr. kabłąka 0,7 cm; 2. zachowana dł. 6,5 cm, szer. sprężyny 1,4 cm, gr. kabłąka 0,6 cm; 3. dł. 0,3 cm, średn. 0,2 cm (typ 23), średn. 0,4 cm (typ 1)

MJ-D 423, W/867/H (1), W/868/H (2), W/996/H (3)

Opisywane przedmioty odkryte zostały na stanowisku nr 2 w Hruszowicach podczas przedinwestycyjnych badań archeologicznych wyprzedzających budowę autostrady A4 prowadzonych w latach 2004-2009. Pochodzą one z obiektu nr 11651 - grobu szkieletowego kultury przeworskiej.

W grobie pochowano kobietę. Ciało zmarłej umieszczone było w jamie grobowej o wymiarach 242x98x19 cm zorientowanej na osi W-E. Szkielet zmarłej spoczywał w pozycji wyprostowanej, z głową skierowaną na zachód. Na wyposażenie grobu składały się dwie żelazne zapinki umiejscowione w pobliżu prawego (zapinka nr 2) i lewego (zapinka nr 1) barku zmarłej, kolia szklanych paciorków oraz nieliczne fragmenty ceramiki. Na podstawie dokonanej analizy wyposażenia grób ten został wydatowany na późny okres rzymski (faza C3) i wczesny okres wędrówek ludów (faza D) czyli lata 310-450 n.e. Wiele wskazuje jednak, iż obiekt należałoby łączyć raczej z tym wcześniejszym okresem. Dla pochówków z wczesnego okresu wędrówek ludów charakterystyczne jest znaczne zubożenie składanego ze zmarłym wyposażenia. Równocześnie w wielu grobach z tego okresu nie ma żadnego wyposażenia. Jest to wyraźna zmiana w stosunku do grobów starszych, cechujących się znacznym bogactwem inwentarza towarzyszącego zmarłym. Przyjmuje się, że opisywane zjawisko (ubóstwo wyposażenia) wynikało z zachowań sfery rytualnej.

Grób z Hruszowic jest jednym z nielicznych grobów kultury przeworskiej z późnego okresu rzymskiego i wczesnego okresu wędrówek ludów z terenów Polski południowo-wschodniej. Zdecydowana większość z cmentarzysk z tego obszaru (np. Gać koło Przeworska, Trójczyce, pow. przemyski, Radawa) pochodzi z okresu wczesnorzymskiego i młodszego okresu rzymskiego, sięgając maksymalnie stadium C2 (ok. 260-310 n.e.). Opisywany grób wiązać należy ze skupiskiem późnorzymskich punktów osadniczych i osad zlokalizowanych w pobliżu Grabowca, Radymna i Jarosławia.

Zabytki niepublikowane

Tekst: Marcin Burghardt