Fragmenty zapinek typu A.158 (2) i grupy A.VI (1)

Ożańsk, gm. Pawłosiów, stan. 13 (2); Radymno, stan. 35 (1)

OWR, fazy C1-C2, 160-310 n.e. (kultura przeworska)

Brąz, kucie, rycie

1. dł. 4,9 cm, szer. kabłąka 0,8 cm, wys. 1,8 cm; 2. dł. ok. 3,5 cm

MJ-D, PKW W/2/2004 (1); IA UR, PKW 31/10 (2)

Opisywane przedmioty to zapinki (fibule), które służyły do spinania szat. Swoją zasadą działania i kształtem zapinki przypominają współczesne agrafki. Ten element stroju używany był w Europie od późnej epoki brązu do wczesnego średniowiecza, chociaż największa popularność zapinek przypadła od okresu lateńskiego (czasów dominacji Celtów) do okresu wpływów rzymskich, czyli między IV w. p.n.e. a VI w. n.e. Zapinki, wykonane najczęściej z brązu i/lub żelaza, składają się z kilku części: igły, sprężynki i kabłąka, w którym wydziela się nóżkę oraz główkę. Równocześnie z funkcją użytkową, opisywany element stroju spełniał rolę ozdoby. Częste zmiany konstrukcji i kształtu zapinek pod wpływem mody umożliwiły stworzenie rozbudowanego systemu typologii zapinek, na podstawie których możliwe jest precyzyjne datowanie względne obiektów archeologicznych.

Tekst: Marcin Burghardt