Szpila z trzema tarczkami spiralnymi

Jarosław, stan. 18

WEŻ, ok. 800-400/300 p.n.e. (TKŁ)

Brąz, odlew, kucie, nawijanie

Dł. 18 cm, szer. główki 7,2 cm

MJ-A 260

Szpile do spinania szat były ważnym elementem stroju w dobie epoki brązu i wczesnej epoki żelaza. Sposób ich noszenia można zrekonstruować w oparciu o układ ozdób złożonych w grobach szkieletowych - tzn. w takich, do których złożono zmarłych niespalonych. Szpile znajdowane są zwykle w rejonie barku zmarłego, co świadczy o ich używaniu do spinania szaty wierzchniej.

Nietypowa szpila z trzema tarczkami spiralnymi została znaleziona w 1953 r. na podwórzu jednego z domów przy ul. Pełkińskiej w Jarosławiu. Zabytek stanowił część domniemanego skarbu z epoki brązu, w skład którego wchodziły jeszcze dwa przedmioty: naszyjnik oraz tarczka spiralna (element naramiennika lub nagolennika) z brązu. Taka interpretacja znalezisk jest jednak bardzo dyskusyjna. O ile omawiana szpila i naszyjnik mogą być wydatowane na wczesną epokę żelaza (ok. 800-400/300 p.n.e.), o ile fragment naramennika lub nagolennika należy łączyć z późnym okresem epoki brązu (ok. 1300-1100 p.n.e.). Wydaje się, iż możemy mieć tu do czynienia z przynajmniej dwoma osobnymi znaleziskami, połączonymi przez znalazcę w jeden zespół.

Literatura:

Przybyła M.S, Blajer W. 2008. Struktury osadnicze w epoce brązu i wczesnej epoce żelaza na obszarze podkarpackiej wysoczyzny lessowej między Wisłokiem i Sanem, Kraków.

Tekst: Marcin Burghardt, Joanna Adamik-Proksa