Fragmenty profilowanego kubka (1) i naczynia z wychyloną górną częścią i ornamentem dołków palcowych (2)

Nienowice, gm. Radymno, stan. 24

WEŻ, k. V – IV w. p.n.e. (kultura pomorska)

Glina, lepienie w ręku

1. zachowana wys. 8,3 cm, średn. wylewu 9,2 cm; 2. zachowana wys. 12,1 cm

MJ-D 365, M/434/N24 (2), M/693/N24 (1)

Zabytki zostały odkryte na stanowisku nr 24 w Nienowicach podczas przedinwestycyjnych badań archeologicznych wyprzedzających budowę autostrady A4 prowadzonych w 2011 roku. W ich trakcie zbadano łącznie powierzchnię 55,75 ara, rejestrując 323 obiekty wziemne i ponad 18 684 zabytki ruchome. Jest to stanowisko wielokulturowe, na którym można wyróżnić kilka horyzontów chronologicznych. Opisywane naczynia wiązać można z horyzontem osadnictwa kultury pomorskiej z elementami jastorfskimi (włącznie z materiałami z młodszego okresu przedrzymskiego).

Wśród innych naczyń typowych dla kultury pomorskiej odkrytych na tym stanowisku wymienić można m.in. duże naczynia kloszowate (zasobowe) czyli dużych rozmiarów garnki zdobione w górnych partiach odciskami palcowymi tworzącymi swoistego rodzaju karbowanie, naczynia z gładką szyjką i chropowaconym brzuścem, które niekiedy oddzielone są od siebie jedną lub dwoma listwami plastycznymi oraz garnki z pogrubioną krawędzią. Rzadziej spotykane są inne formy – różnie ukształtowane wazy, misy i kubki. Przedmiotom tym towarzyszyły elementy wywodzące się ze środowiska ugrupowań tzw. kręgu scyto-trackiego z terenów Kotliny Karpackiej (paciorki oczkowate, tzw. „siwa” ceramika toczona na kole) datowane w ramach VI/V – IV w. p.n.e. Elementy młodsze są reprezentowane przez wyroby charakterystyczne dla wywodzącej się z terenów północnych Niemiec i Danii kultury jastorfskiej. Jet to zarówno ceramika o charakterystycznym ukształtowaniu krawędzi, jak i wydzielone zabytki gliniane (łyżki i fragment figurki/podstawki tzw. wilka ogniowego), które odnosić można do IV-III w. p.n.e. (i być może też II w. p.n.e.).

Literatura:

Trybała – Zawiślak K. 2019. Wczesna epoka żelaza na terenie Polski południowo-wschodniej – dynamika zmian i relacje kulturowe. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Czopek S. et al. 2018. Przemiany kulturowo-osadnicze w dorzeczu rzeki Wiszni w epoce brązu i we wczesnej epoce żelaza w kontekście zmian prahistorycznej i wczesnohistorycznej ekumeny. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Tekst: Marcin Burghardt