Kabłączki skroniowe esowate

Łowce, gm. Chłopice, stan. 4 (1); Boratyn, gm. Chłopice, stan. 17 (2)

Wczesne średniowiecze, X-XIII (XI-XII) w.

Srebro; kucie, gięcie

1. średn. 2,38 cm, gr. drutu 0,43 cm; 2. średn. 1,5 cm, gr. drutu 0,2 cm

MJ-A 485 (1); MRP 3179, IZW 18/10 (2)

Dla słowiańskiego ubioru kobiecego we wczesnym średniowieczu bardzo charakterystyczne są ozdoby przymocowywane do opasek lub chust noszonych na głowie, takie jak zausznice czy tzw. kabłączki skroniowe. Przedmioty omawianego typu znajdowane są zwykle w grobach kobiecych, gdzie zalegają w rejonie czaszek.

W zbiorze wczesnośredniowiecznych ozdób i części stroju z terenów ziemi jarosławskiej zdecydowanie przeważają przedmioty w sposób wyraźny nawiązujące do tzw. kultury staroruskiej, będące materialnym świadectwem przynależności tych obszarów do Rusi Kijowskiej. Taki charakter ma m. in. cmentarzysko na stanowisku 17 w Boratynie, odkryte podczas badań archeologicznych poprzedzających budowę autostrady A4, z którego pochodzi jeden z prezentowanych kabłączków (IZW 18/10). Druga z ozdób (MJ-A 485) została znaleziona na cmentarzysku w Łowcach, stan. 4. Co ciekawe, podobne kabłączki esowate stanowią typ kojarzony przede wszytskim ze Słowiańszczyzną Zachodnią.

Literatura:

Glinianowicz M., Kadrow S., Kotowicz P.N., Nowak A., Poradyło W. 2016. Boratyn, pow. jarosławski, stan. 17. Materiały z osad kultury mierzanowickiej i grupy tarnobrzeskiej oraz z cmentarzyska wczesnośredniowiecznego (= Via Archaeologica Ressoviensia 10), Rzeszów.

Koperski A., Kociuba J., Dwa wczesnośredniowieczne groby szkieletowe w Łowcach gm. Chłopice woj. przemyskie, „Rocznik Przemyski”, t. 29-30, 1994, s. 87-91.

Tekst: Marcin Burghardt