Rylec (1) i wiór (2) krzemienny

Nienowice, gm. Radymno, stan. 24

Paleolit górny lub schyłkowy, ok. 32-11 tys. p.n.e.

Krzemień wołyński (1), krzemień kredowy (2), technika łupania

1. dł. 7,1 cm, maks. szer. 2 cm, gr. 0,8 cm; 2. dł. 3 cm, maks. szer. 1,8 cm, gr. 0,4 cm

MJ-D 365, W/226/N24 (1), W/20/N24 (2)

Prezentowane dwa niewielkie zabytki krzemienne odkryte na stanowisku 24 w Nienowicach w gm. Radymno, należą do najstarszych śladów działalności ludzkiej odkrytych na terenie powiatu jarosławskiego.

Początki działalności ludzkiej na terenie dzisiejszej Polski sięgają okresu około 450-550 tys. lat temu. Najstarsze wyroby krzemienne odkryte w naszym kraju były prawdopodobnie dziełem przedstawicieli wymarłego gatunku Homo heidelbergensis. Około 300 tys. lat temu w Europie pojawiają się pierwsi neandertalczycy, którzy pozostawili po sobie m in. datowane na szeroki okres 130-50 tys. lat temu narzędzia krzemienne odkryte w Przemyślu oraz w leżącej pomiędzy Przemyślem a Dubieckiem miejscowości Ruszelczyce.

Najwcześniejsze bezpośrednie ślady bytności grup ludzkich stwierdzone w okolicach Jarosławia należy przypisać jednak dopiero człowiekowi anatomicznie współczesnemu. Są wyroby wytwarzane z krzemienia i innych skał z wykorzystaniem techniki łupania. Metoda ta polega na uderzaniu bryły kamiennej (rdzenia) za pomocą tłuczka wykonanego z kamienia lub poroża w taki sposób, aby uzyskać regularne fragmenty (odłupki, wióry). Odbite ułamki mają ostre krawędzie, dlatego można używać ich do cięcia czy rąbania. Uzyskane odłupki i wióry można dodatkowo wykończyć w technice retuszu (precyzyjnego odłupywania niewielkich fragmentów), co pozwala na nadanie gotowym wyrobom pożądanej formy. Narzędzia można wykonywać również poprzez odpowiednie formowanie rdzeni.

Zabytki niepublikowane

Tekst: Ela Sieradzka-Burghardt