Toczona na kole garncarskim misa o nieznacznie pogrubionym, zaokrąglonym brzegu, pierścieniowatej stopce i zdobionej górnej części brzuśca ornamentem wyświecanym

Jarosław, Wzgórze św. Mikołaja

OWR, faza B2-C2, 80 – 310 n.e. (kultura przeworska)

Glina, toczenie na kole, wyświecanie

Średn. wylewu 17,5 cm, średn. dna 7,7 cm, wys. 10 cm

MJ-A 442, PKW 49/81

Omawiany przedmiot odkryty został w 1981 roku na Wzgórzu św. Mikołaja w Jarosławiu w trakcie prac archeologicznych prowadzonych pod kierunkiem mgr Joanny Kociuby, pracownika Muzeum w Jarosławiu. W ich trakcie pozyskano 927 fragmentów ceramiki, fragmenty kafli, metale nowożytne, fragmenty szkła, kości zwierzęce, dwa pierścionki brązowe z okresu wczesnego średniowiecza oraz fragment osełki kamiennej.

Stanowisko ma charakter wielokulturowy. Opisywane naczynie łączyć należy z horyzontem osadnictwa przypadającym na okres wpływów rzymskich. Reprezentowane jest ono przez osadę kultury przeworskiej funkcjonującą między fazami B2 a C2, tj. między latami 60/80 a 310 rokiem, która stanowiła część skupiska osadniczego w środkowym dorzeczu Sanu.

W garncarstwie omawianego ugrupowania wyróżnić można dwa główne nurty wytwórczości – lepienie naczyń ręcznie oraz przy użyciu szybkoobrotowego koła garncarskiego. Ta ostatnia metoda produkcji ceramiki upowszechnia się szczególnie od młodszego okresu rzymskiego, tj. od przełomu II/III w. n.e. W obrębie obu wymienionych grup wyróżnić można cienkościenną ceramikę stołową oraz grubej roboty naczynia “kuchenne”. Ręcznie lepione naczynia stołowe reprezentowane są przez zróżnicowane formy o starannie wykonanych, wygładzonych i często czernionych powierzchniach. Naczynia zaliczane do tej kategorii toczone na kole garncarskim to przede wszystkim misy, wazy i czarki charakteryzujące się gładkimi, lekko ścieralnymi powierzchniami. Ze względu na szarą barwę ścianek, znaleziska te określa się mianem ceramiki siwej. Naczynia tego typu są niekiedy zdobione ornamentami wyświecanymi, tak jak prezentowana misa z osiedla na wzgórzu św. Mikołaja w Jarosławiu.

Literatura:

Kieferling G. 1999, Zabytki z młodszego okresu przedrzymskiego i okresu wpływów rzymskich w zbiorach Muzeum w Jarosławiu, [w:] S. Czopek, A. Kokowski (red.) „Na granicach antycznego świata”, Rzeszów, 229-265.

Tekst: Marcin Burghardt