Gwizdek

Święte, gm. Radymno, stan. 11

OWR, faza B2, 80 – 160 n.e. (kultura przeworska)

Poroże jelenia, cięcie, wygładzanie

Dł. 13,1 cm, średn. ustnika 1,92,6 cm

MJ-D 382, W/47/Sw11

Opisywany przedmioty odkryty zostały na stanowisku nr 11 w miejscowości Święte podczas przedinwestycyjnych badań archeologicznych wyprzedzających budowę autostrady A4 prowadzonych w 2010 roku. W ramach prac okazało się, że stanowisko to jest częścią większego kompleksu obejmującego poza nim również stanowisko nr 25 w miejscowości Sośnica. W trakcie prac prowadzonych w Świętym, stan. 11 i Sośnicy, stan. 25 zbadano łącznie powierzchnię 374,12 ara odkrywając 1364 obiekty. Jest to stanowisko wielokulturowe, na którym można wyróżnić kilka horyzontów chronologicznych. Opisywany przedmiot odkryty został podczas eksploracji wypełniska obiektu nr 1458 związanego z horyzontem osadnictwa z okresu wpływów rzymskich umieszczanych w ramach fazy B2 (lata 60/80 – 160/180 n.e.).

Opisywany zabytek znajduje swoje odpowiedniki w grupie instrumentów muzycznych w rodzaju aerofonów spotykanych na osadach kultury przeworskiej i osiedlach z wczesnego średniowiecza. Przedmioty te służyć mogły do wydawania sygnałów dźwiękowych lub jako myśliwskie wabiki. Co ciekawe, przedmioty takie znane z osad kultury przeworskiej cechują się znaczną standaryzacją wielkości, proporcji i kształtu, co może wskazywać na to, że wykonywano je w celu uzyskania powtarzalnego, identycznego dźwięku, w rodzaju wysokiego świstu. W chwili obecnej nie jest możliwe wydanie z niego dźwięków gdyż rozłożeniu uległ drewniany (?) czop pełniący rolę stroika. Druga możliwość interpretacyjna zakłada, że zabytki takiej formy używane były jako narzędzia plecionkarskie wykorzystywane do wyrobu sieci rybackich. W przypadku opisywanego egzemplarza bardziej prawdopodobny wydaje się jednak traktowanie go jako gwizdka, na co wskazywać może staranne uksztaltowanie partii ustnika.

Zabytek niepublikowany

Tekst: Marcin Burghardt