Fragment sierpa z guzkiem

Nienowice, gm. Radymno, stan. 24

Epoka brązu, ok. 1500-1300 p.n.e. (kultura trzciniecka)

Brąz, odlew

Dł. 6 cm

MJ-D 365, W/199/N24

Prezentowany przedmiot został odkryty na wielokulturowym stanowisku nr 24 w Nienowicach podczas badań wykopaliskowych związanych z budową autostrady A4. W trakcie tych prac przebadano powierzchnię ponad 55 arów, rejestrując liczne i zróżnicowane ślady osadnictwa wielu kultur pradziejowych oraz osadę z późnego okresu rzymskiego. Interesujący nas zabytek został odkryty w tzw. warstwie kulturowej, poza obiektami wziemnymi. Jest on fragmentarycznie zachowany, stąd bardzo trudno przyporządkować go do konkretnego typu oraz określić jego chronologię.

Ze względu na niektóre cechy szczególne (płaski tylec, obecność guzka i dwóch wypukłych żeberek) sierp można odnosić do łużyckich sierpów z guzkiem i datować na V okres epoki brązu. Możliwe jest jednak także i wcześniejsze datowanie tego okazu (II okres epoki brązu), za którym przemawia chociażby kontekst samego znaleziska. W tej drugiej interpretacji należałoby go zaliczyć do grupy sierpów z zakrzywionym tylcem i przypisać starszej kulturze trzcinieckiej.

Sierpy były przede wszystkim narzędziami używanymi w rolnictwie, wykorzystywanymi do ścinania roślin. W literaturze spotkać można również opinie, według których przedmioty tego typu mogły stanowić element wymiany - rodzaj pieniądza przedmiotowego. Można je również postrzegać jako artefakty związane z kultem. Niektóre z tego typu zabytków zostały znalezione na łąkach, co może sugerować, że wrzucano je do naturalnych zbiorników wodnych jako ofiarę dla bóstw.

Literatura:

S. Czopek, K. Trybała-Zawiślak, N. Wojceszczuk Osaulczuk O., D. Bobak, P. Gębica, A. Jacyszyn, W. Pasterkiewicz, D. Pawliw, W. Petehyrycz, M. Połtowicz-Bobak, A. Wacnik 2018, Przemiany kulturowo-osadnicze w dorzeczu rzeki Wiszni, Rzeszów.

Tekst: Marcin Burghardt, Joanna Adamik-Proksa